Noodweer. Terug slaan mag dat?

Noodweer is het weer wat we de afgelopen maanden met enige regelmaat hebben gehad.

Noodweer in de rechtszaak is wat anders: als de rechter vindt dat je een beroep op noodweer kunt doen betekent dit niet dat je wordt vrijgesproken, maar dat je wordt ontslagen van rechtsvervolging: je hebt het wel gedaan, maar je bent hiervoor niet strafbaar.

Wanneer kan men zich op noodweer beroepen?

Dat kan alleen als de verdediging noodzakelijk is en dan verdediging van je eigen lijf of dat van een ander, maar ook ter verdediging van goederen. Het moet echter wel ogenblikkelijk zijn (dus niet te lang wachten) en het moet wederrechtelijk zijn: een politieman mag jou bijvoorbeeld oppakken, jij niet een politieman. Het staat allemaal in ons Wetboek van Strafrecht (artikel 41).

Ik krijg nog wel eens de vraag of iemand die je een klap geeft altijd terug mag slaan. Normaal gesproken wel. Echter; als je je verdedigd moet je het niet te gek maken: als je een klap krijgt mag je iemand niet doodsteken of doodschieten. Dat heet in het juridisch jargon de proportionaliteitseis.

Ook wordt er getoetst of je geen andere mogelijkheid had om de kwestie op te lossen. Een droge klap als reactie op een droge klap is geen probleem, maar achter iemand aanlopen die jou kort tevoren een klap heeft gegeven om hem alsnog een pak op zijn donder te geven gaat weer te ver. Dit heet het subsidiariteitsbeginsel.

Kort samengevat; als je anders, beter en minder ingrijpend kan handelen, doe dat dan, en als je toch handelt, maak het dan niet te gek.

Eén ding is zeker: bijna is altijd de eerste klap een daalder waard en daar bedoel ik dan mee, gelijk aangifte doen na ontvangst. Meest wordt de eerste aangifte serieuzer genomen dan wanneer de andere partij ook nog eens bij de politie komt klagen.

U bent dus gewaarschuwd.

Jaap Spigt